Engels:«Taktik der
Infanterie aus den materiellen Ursachen abgeleitet» ,ΜΕW, τ.20, κεφ.297
Μετάφραση-Επιμέλεια, Ν .Γκλεζάκος Αθήνα 2013
Το 14ο αιώνα στη Δυτική και
Κεντρική Ευρώπη έγιναν γνωστά η πυρίτιδα και τα πυροβόλα όπλα, και το κάθε
σχολιαρόπαιδο ξέρει πως αυτές οι καθαρά τεχνικές πρόοδοι
επαναστατικοποίησαν ολόκληρη την τέχνη
του πολέμου. Όμως αυτή η επανάσταση πραγματοποιήθηκε πολύ αργά. Τα πρώτα πυροβόλα
όπλα ήταν πολύ χονδροειδή, ιδίως τα αρκεβούζια. Και παρόλο που εφευρέθηκαν
έγκαιρα ένα πλήθος από λεπτομερειακές τελειοποιήσεις –η ραβδωτή κάννη, ο
οπισθογεμής οπλισμός, ο εμπυρέας με το ασφάλιστρο, κ.τ.λ- , ωστόσο χρειάστηκαν
πάνω από 300 χρόνια, ως το τέλος του 17ου αιώνα, ώσπου να
κατασκευαστεί ένα τουφέκι κατάλληλο για τον εξοπλισμό ολόκληρου του πεζικού.