ΛΙΒΥΗ

                                                                          ΛΙΒΥΗ

Έκταση.1.759.540km

Πλυθησμός.5,6 εκατομύρρια-1999

Πρωτεύουσα.Τρίπολη(1.750.000-1999)

Ποσοστό αστικοποίησης.80%-1992

Μειονοτητες.βερβεροι(τριπολιτιδα)  τουαρεγκ(δυτικο φεζαν)   τουμπου(νότιο φεζαν)   καμία θρησκευτική μειονότητα από την αναχώρηση των Εβραιών στα τέλη της δεκαετίας του 60.

Ξενοι.30-50% του πληθυσμού κυρίως Αιγύπτιοι(700.000)  Σουδανοι(300.000)  Τσαντιοι  Παλαιστίνιοι (15.000-30.000) Ιρακινοί  Μαλιοι.  

Έχοντας φήμη μεγάλου εξαγωγέα πολιτικής βίας ,λόγο της υποστήριξης που παρέχει σε διάφορα τρομοκρατικά κινήματα Λιβύη γνωρίζει και η ιδία στο έδαφος της αιματηρές εκδηλώσεις και αμφισβητήσεις . Η εχθρότητα απέναντι στο σύστημα το οποίο εφαρμόζει ο Καντάφι .και που εμφανίζεται συγχρόνως με την εγκαθίδρυση του καθεστώτος ,εκφράζεται σταθερά από το 1969 με μια αδιάκοπη σειρά επιθέσεων ενάντια στην εξουσία ,προερχόμενη τόσο από στρατιωτικές όσο και από πολιτικές προσωπικότητες ,μέλη του παλιού καθεστώτος η απογοητευμένους της επανάστασης . Οι γραμμές των δυσαρεστημένων πύκνωσαν τα τελευταία χρονια,ιδιαιτερα την περίοδο 1995-98 ,ανακατεύοντας τις συνήθεις μεμονωμένες επιχειρήσεις και τις απόπειρες πραξικοπήματος μετά μαζικά κινήματα νέου τύπου ,που καπιοι,χονδροειδως και με μειωτική προθεση,κατατασουν στους ισλαμιστές.

Τα στοιχεία της διάγνωσης για την κατάσταση της υγείας του λιβυκού καθεστώτος  και το επίπεδο αποδοχής της μεταχείρισης στην οποία υποβάλλεται είναι διαφόρων ειδών. Το πρώτο επίπεδο  αμφισβήτησης ,και το πιο παλιο,σχετιζεται  σίγουρα  με την οικειοποίηση του πολιτικού τομεα,που επισημοποιήθηκε με την κήρυξη της  <<Λαϊκής Πολιτιστικής Επανάστασης >> το 1972. Ο εκτελεστικός πόλος της πολιτικής καταργείται από το κανταφικο δογμα,το οποίο  εκθειάζει την κατάργηση του κράτους ,των αντιπροσωπευτικών θεσμών και των κομμάτων με διακηρυγμένο σκοπό την αποκατάσταση της φυσικης ταξης ,που στηριζεται κυριως στη συγγενεια ,οι κοινωνικοι δεσμοι πρεπει να υπερισχυουν των πολιτικων δεσμων. Η απουσια ενδιαμεσου αναμεσα στις Αρχες και τον πληθυσμο δεν  αποκλειει ο τελευταιος να υφισταται τις επιπτωσεις των ανταγωνισμων αναμεσα στους ηγετες του μικρου   πυρηνα που βρισκεται στην εξουσια ,οσο ολιγομελης κι αν είναι. Οι δυσμενειες και η παλη για την επικρατηση αποκαλυπτουν πραγματιτις σχεσεις αναμεσα στους πεντε κυριοτερους  ηγετες του Συμβουλιου Διοικησης της Επαναστασης και τις συνεχεις διχονοιες που αντιπαραθετουν τον Οδηγητη με τον φερομενο εδώ και καιρο ως διαδοχο του.Αμπελσαλεμ Τζαλουντ.

Οι αποηχοι αυτων των εσωτερικων πολεμων δεσμευουν τις αντιστοιχες φυλες των ηγετων.Ατιθασες από τη φυση τους ,εχθρικες προς το νέο συστημα της Τζαμαχιριγια και νοσταλγοι της παλιας καταστασης ,οι φυλες δεν ανεχονται το νέο καθεστως  παρα μονο λογω της κεκτημενης  <λειας >, δηλαδη των υλικων πλεονεκτηματων που του παρεχει.Αν υπαρξει καποια αποπειρα να θιγει η προσοδος που αποτελει το βασικο κινητρο προσχωρησης τους,πιστευουν ότι ο ισχυρος τους προστατης επεσε σε δυσμενεια  η ότι υπαρχει γενικη επιδεινωση της οικονομικης καταστασης . Όμως ,όπως ακριβως εγινε και με την πολιτικη σφαιρα ,υπαρχει σφετερισμος των υλικων πορων από μια μικρη ομαδα και μια δυσκολη συγκυρια αυξανει το αισθημα αδικιας των μη προνομιουχων. Οι αρχικες προυποθεσεις είναι ωστοσο ευνοικες και με μια παραγωγη πετρελαιου που είναι διπλασια από εκεινη της Αλγεριας για ένα πληθυσμο μονο 5 εκατομ.κατοικων, η Λιβυη δεν γνωριζει τι παει να πει χρεος . Όμως οι ευχες των καλων νεραιδων που κυριαρχησαν στη γεννηση της νεαρης αραβικης λιβυκης δημοκρατιας ,της Τζαμαχιριγια.εξουδετερωθηκαν από την κακη διαχειρηση και τα μεγαλεπηβολα σχεδια. Η κριση στις σχεσεις της Τριπολης με τις δυτικες δυναμεις ,αμεσως μετα την αποχωρηση των αμερικανικων και βρετανικων δυναμεων το 1969 ,επιδεινωθηκε με τον αμερικανικο βομβαρδισμο της Τριπολης και της Βεγγαζης στις 15-4-86(1) και την εκρηξη δυο πολιτικων αερπολανων το 88(2). Οι διεθνεις κυρωσεις που επιβληθηκαν στη Λιβυη από το 1992 μετα από αυτην την κλιμακωση διεκοψαν τις πωλησεις οπλων,τις αεροπορικες συνδεσεις ,τα λιβυκα κεφαλαια στο εξωτερικο και την εισαγωγη ορισμενων εξοπλισμων που προοπιζονταν για τις πετρελαικες υποδομες. Αν και η εκμεταλευση του πετρελαιου συνεχιστηκε ,μολονοτι ειχε υποθεικευτει η διατηρηση του επιπεδιυ των υποδομων ,το αντικτυπο του εμπαργκο εγινε αξαιρετικα αισθητο σε ολους σχεδον τους τομεις της οικονομιας . Η πτωση των εισαγωγων ,ο καλπαζων πληθωρισμος , η ανοδος των τιμων ορισμενων προιοντων καθημερινης καταναλωσης και η αναπτυξη της μαυρης αγορας ηταν τα πιο εμφανη συμπτωματα της ξαφνικης υποβαθμισης  των συνθηκων ζωης. Οι δομες της λυβικης κοινωνιας κλονισθηκαν σοβαρα λογω της αναπτυξης της ιδιωτικης δραστηριοτητας και του επακολουθου περιορισμου των υπηρεσιων που πριν παρειχε το κρατος , της οικονομικης εξασθενισης των μεσαιων στρωματων στα οποια κατατασσονται και οι δημοσιοι υπαλληλοι ,της αυξησης της ανεργιας (πανω από 30%) για ένα πληθυσμο που αποτελειται κατά 60% από νεους κατω των 20.Η απογοητευση των πληθυσμων μπροστα σαυτον τον επαναπροσδιορισμο των κανονων του οικονομικου παιχνιδιου ευνοει την επιστροφη στα παραδοσιακα πλαισια ,ιδιαιτερα στις δομες ων φυλων,που αποδεικνυονται ετσι αναλοιωτα. Συγχρονως , η αναπτυξη περιθωριακων συμπεριφορων ,εγκληματικοτητα,πορνεια,λαθρεμποριο,ναρκωτικα,οδηγησαν σε μια αυξημενη προσχωρηση στις ηθικολογικες θεσεις των ισλαμιστων. Η λυση μεσω του Ισλαμ ηρθε ετσι να καλυψει  την καταλληλη στιγμη το ιδεολογικο κενο που δημιουργηθηκε από τη γενικη υποχωρηση της ρητορικης του παναραβισμου που αποτελουσε τη βαση του δογματος Κανταφι.

Συμφωνα με τον Οδηγητη ,η διαδοση της ισλαμιστικης προπαγανδας ηταν εργο ξενων ταραξιων που διεμεναν στη χωρα. Οι κατηγοριες αυτές στηριζονταν στην παρουσια πολυαριθμων εργαζομενων μεταναστων (1/3 του πληθυσμου)που η αγορα εργασιας στις πετρελαικες και η κατασκευη δημοσιων εργων ειχαν προσελκυσει στη Λυβιη.Αυτοι οι ξενοι γινονται αντικειμενα διαδικασιων απελασης μεγαλης εκτασης,ιδιαιτερα το φθινοπορο του 1995.

Η διακοπη των κυρωσεων που ειχε επιβαλει ο ΟΗΕ(3) ,από τον 4-1999 μετα την εκδοση από την Τριπολη των δυο υποπτων για την υποθεση του Λοκερμπι,αποτελεσε μια κρισημη καμπη για το καθεστως. Εκτοτε ,και κυριως μετα την ετυμηγορια ,τον Ιανουαριο του 2001 ,του διεθνους δικαστηριου(4) , η Λυβιη επιχειρησε να επιστρεψει στη διεθνη σκηνη,επιδεικνυοντας  εκ νεου τις οικονομικες της δυνατοτητες και τον ρολο της στην περιοχη. Ετσι ο Κανταφι εξηγγειλε ηδη από τον Ιανουαριο του 2000 μια ριζικη ανασυνθεση του λιβυκου πολιτικου συστηματος μειονοντας το ρολο της κυβερνησης και αποκηρυσσοντας τις επαναστατικες επιτροπες ,ακρογονιεους λιθους του καθεστωτος τη δεκαετια του 90 και κυριοτερους κερδισμενους από το εμπαργκο.Περιοριζοντας τον αριθμο των υπουργειων σε 6 από 19 που ηταν πριν,η κενρικη εξουσια μεταβιβαζει ετσι σημαντικο μερος των εξουσιων και των αρμοδιοτητων της ,εκτος των στρατηγικων τομεων της αμυνας και του πετρελαιου, στους οργανισμους τοπικης  αυτοδιοικησης. Αυτή η νεα ανατροπη ερχεται να επιβεβαιωσει τη διαδικασια που ξεκινησε το 94 όταν δημιουργηθηκαν νεα τοπικα διοικητικα οργανα με τις Λαικες Κοινωνικες Διοικησεις και συνεχιστηκε το 98 με την εμφανιση της Σααμπιγιατ(Λαικεσ Επιτροπες) .  Όμως αυτή η μετατοπηση της εξουσιας που εγγραφεται στη κανταφικη λογικη της  <εξουσιας των μαζων από τις μαζες> και της διαλυσης του κρατους ,δε θα αρκει τελικα για να ενισχυσει ένα καθεστως που,όπως το ιδιο ομολογει,εχει φτασει στα ορια του και αναζητει νεες βασεις.

 

Η ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ

Σε αντιθεση με τη γειτονικη Αιγυπτο , η Λιβυη αργει να γνωρισει την πολιτικη.Ενας μικρος πλυθησμος ,σκορπισμενος σενα αχανες εδαφος,το χαμηλο ποσοστο ααστικοποιησης και η απουσια πραγματικου πολιτιστικου πολου ευνοουν τη διαιωνιση των φυλετικων δομων και αποτελουμ τροχοπεδη για ανταλλαγες και αντιπαραθεσεις ιδεων. Την περιοδο της αποικιοκρατιας , η παλη εναντια στον Ιταλο κατακτητη περιοριζεται σενα κλεφτοπολεμο χωρις να αναδυθει καποιο σχημα η ηγετης με πραγματικο πολιτικο σχεδιο. Τα πρωτα λιβυκα πολιτικα σχηματα δημιουργουνται στο εξωτερικο λογω της επαφης με αλλους ,περισσοτερο πολιτικοποιημενους εξοριστους. Η ανεξαρτησια δεν επιτρεπει ωστοσο τη μετοικηση τους στη χωρα,(μολις ανηλθε στην εξουσια ,με την αποχωρηση τω Ιταλων στις 24-12-51 ο βασιλιας Ιντρις απαγορευσε τους πολιτικους σχηματισμους). Θα πρεπει να περιμενουμετο στρατιωτικο πραξικοπημα της  1-9-69  που φερνει στην εξουσια  τον συνταγματαρχη Κανταφι για να δουμε τη δημιουργια ενός πραγματικου πολιτικου τοπιου ,με την εκπονηση ενός πρωτοτυπου δογματος και τη σχεδον ταυτοχρονη εμφανιση μιας αντιπολιτευσης αντιθετης προς αυτό το μοντελοκαι εκεινους που το προωθουν. Είναι ετσι λογικο αυτή η γεννηση της πολιτικης να συντελειται μεσα στο αιμα.30 αξιωματικοι που αρχικα ειχαν συμμετασχει στι πραξικοπημα συλλαμβανονται λιγους μηνες μετα ,εγκαινιαζοντας ένα μακρυ καταλογο συνωμοσιων εναντια στο καθεστως που αποτελουν μερος της ζωης της συγχρονης Λιβυης. Εκδιδονται πεντε καταδικες σε θανατο ,που θα ακολουθηθουν από τοσες άλλες…..

Τα επομενα χρονια θα τεθουν κατω από τον αστερισμο των εκκαθαρισεων,που θα πληξουν, αδιακριτως ,τα μελη της βασιλικης οικογενειας ,τους πρωην υπουργους,τους αξιωματουχουσκαι υπαλληλους της μοναρχιας,τους δημοσιογραφους(1972).Το 1973 , η εναρξη της πολιτιστικης επαναστασης αποτελει τον προαγγελο νεας σκληρυνσης του καθεστωτος και κλειδωνει πληρως το πολιτικο παιχνιδι,καθως κανενα modus Vivendi και κανενας συμβιβασμος δεν είναι πλεον δυνατος.

Στα τελη της δεκαετιας του 80 ,οι λιβυκες αρχες βρισκονται αντιμετωπες μα μια ανησυχητικη δεσμη δυσκολιων. Στο εσωτερικο η αντιπολιτευση οργανωνεται,σε τοπικο επιπεδο η περιπετει του Τσαντ αποδεικνυεται φιασκο,και στο διεθνες επιπεδο η ενταση με τους αμερικανους γινεται ανοιχτη συγκρουση .Πραγματιστης ο Κανταφι γνωριζει ότι δεν μπορει να αντεπιτεθει σε όλα τα μετωπα και παιζει το χαρτι του καθησυχασμου και της συμφιλιωσης με τους αντιπαλους του,οι οποιοι καλουνται το 88,ναα επιστρεψουν στη χωρα . Συγχρονως  διατασσει να γκρεμιστουν οι φυλακες και απελευθερωνει τους πολιτικους κρατουμενους ,όλα αυτά κατω από τα διασταυρουμενα φωτα των ΜΜΕ και με εκδηλο το μελημα να γοητευθει η δυτικοι κοινη γνωμη.

Η τελματωση της πολιτικης καταστασης σε εθνικο επιπεδο αλλα και διεθνες ,η επιδεινωση τωνν συνθηκων ζωης του πλυθησμου που πληττεται από την οικονομικη κριση,οδηγησαν τη δεκαετια του 90 σε μια πραγματικη εκρηξη της αμφισβητησης . Είναι εργο ,αρχικα, των παλαιων κινηματων που προσπαθουν να ενωσουν της δυναμεις τους εναντια στην εξουσια. Στα τελη του 2000,τα αντιπολιτευτικα κινηματα των μεταναστων στην Ευρωπη επωφελουνται της ευκαιριας που δημιουργηθηκε από τη διακοπη του διεθνους εμπαργκο για να επιχειρησουν ένα διαβημα κατά του λιβυκου καθεστωτος . Εκπονουν κοινη δηλωση στην οποια απαιτουν την παραιτηση του Κανταφι ,δηλωση που κανεις στη Λιβυη δεν παιρνει στα σοβαρα. Αν όμως η αντιπολιτευση του εξωτερικου δεν σχηματησε  ποτε καποιο μετωπο αρκετα ενιαιο και αξιοπιστο στο εσωτερικο για να προκαλεσει πραγματικη ανυσηχια στην Τριπολη,η ισλαμικη αμφισβητηση και οι διαφυλετικες συγκρουσεις ηταν περισσοτερο σοβαρες και δυσεπιλυτες . Είναι πρωφανες ότι ένα από τα χαρακτηριστικα της αμφισβητησης στη Λιβυη είναι η στενη συνδεση αναμεσα στις διαφορες παραμετρους. Δεν είναι δυσκολο να ξεχωρισει κανεις ποσο ευθυνεται η κοινωνικο-οικονομικη κατασταση ,ποιο είναι το μεριδιο της απηχησης των ισλαμιστικων θεσεων, της παλης για την εξουσια η της κινητοποιησης των φυλων. Ακομα και ο στρατος δεν εχει μεινει εξω από αυτή την λογικη αμφισβητησης ,εκδηλωνοντας μια αυξανομενη δυσφορια παο την ταραχωδη περιοδο της δεκαετιας του 90. Στις  11-10-93 ξεσπα στην περιοχη Μπεν Ουαλιντ ,170 χιλιομετρα νοτια της Τριπολης ,μια στρατιωτικη εξεγερση με αρχηγους δυο συνταγματαρχες του περιβαλλοντος Κανταφι. Σαυτην την αποπειρα εμπλεκονται πολλοι αξιωματικοι που προερχονται από την φυλη των Ουερφελα ,γνωστη για την αφοσιωση της στον Οδηγητη,και της οποιας η εξεγερση αποτελει ευγλωττη αποδειξη της μειωσεις της υποστηριξης προς το καθεστως. Οντας ηδη αποδυναμομενος από το εμπαργκο που δεν του επιτρεπει να αποκτησει νέο οπλισμο,ο σρατος εβλεπε τα τελευταια χρονια την επιρροη του να μειωνεται προς οφελος της Επαναστατικης Φρουρας,προνομιακου οργανου του καθεστωτος για την εξασφαλιση της ασφαλειας του.

Η εξαπλωση του ισλαμιστικου κινηματος  στην Τζαμαχιριγια ,δεν είναι ,οσο κι αν αυτό δεν αρεσει στις λιβυκες αρχες ,ένα φαινομενο που οφειλεται αποκλειστικα στις σκοτεινες προθεσεις των δυναμεων του εξωτερικου και ξεφυτρωσε από το πουθενα στο γυρισμα της δεκαετιας του 90. Μετα από ένα συντομο μηνα του μελιτος ,στη διαρκεια του οποιου το νέο λιβυκο καθεστως επιζητει να εξασφαλισει την ηθικη και θρησκευτικη υποστηριξη του τοπικου τμηματος των Αδελφων Μουσουλμανων, η λαικη πολιτιστικη επαναστασητου 1972 φορεας, μιας πρωτοτυπης ιδεολογιας ,αναγκαστικα ανταγωνιστικης προς τον ισλαμιστικο λογο ,αποτελει την απαρχη της εχθροτητας αναμεσα στην εξουσια και τους φονταμενταλιστες. Οι τελευταιοι ασκουν ανοιχτη κριτικη στο Πρασινο Βιβλιο οπου εκτιθενται οι γενικες γραμμες της κανταφικης σκεψης ,το οποιο θεωρουν φορεα μιας παραποιημενης θεωρησης του μηνυματος του Κορανιου(5). Το 1990 αρχιζει ένα πραγματικο κυνηγη μαγισσων εναντια στους ισλαμιστες,που χαρακτηριζονται αιρετικοι και στηριγματα του ιμπεριαλισμου. Η δυσπιστια απεναντι τους εκφραζεται με μετρα απαγορευσης που πληττουν την ισχυρη αδελφοτητα των Σενουσι(6). Πραγματι τα πρωτα σημαδια ενοα κινηματος αμφισβητησης μεγαλης εκτασης εμφανιζονται,τον Μαιο του 1995,στην καρδια της κυρηναικης που είναι η βαση της αδελφοτητας και εχει μεγαλη στρατηγικη σημασια για την εξουσια καθως συγκεντρωνει πολλα κοιτασματα πετρελαιου. Τον 9-95,μια νεα εξαρση βιας προκαλει τον θανατο 30 ανθρωπων στη Βεγγαζη. Η ερευνα που ακολουθει ενοχοποιει την ισλαμιστικη ομαδα Αλ-Τζιχαντ αλλα την ευθυνη αναλαμβανει η αγωνιστικη Τζαμα αλ-Ισλαμιγια (Λιβυκη Αγωνιστικη Ομαδα –GICL) μια αγνωστη τοτε οργανωση . Γινεται επισης λογος για τη συμμετοχη μιας ομαδας πρωην <Αφγανων> σε μια επιθεση εναντια σε μια αποθηκη οπλισμου.Συνολικα καμια σαρανταρια ισλαμιστικη πυρηνες φαινεται να πηραν μερος σαυτες τις επιχειρησεις ,που οργανωθηκαν από διαφορες μικροομαδες που δρουσαν χωριστα.

Μπροστα στην εκταση των ταραχων η κυβερνηση δεν περιοριζει τη δραση της απλως στην καταστολη ,ακομα κι αν αυτή επιφερει χιλιαδες συλληψεις και σημαντικες απωλειες και από τις δυο πλευρες .Οπως και στις γειτονικες χωρες, το καθεστως προσπαθει να ανακτησει το εδαφος της θρησκευτικης νομιμοτητας αναλαμβανοντας τον ελεγχο των τζαμιων και προτοστατωντας στον επανεξισλαμισμο της κοινωνιας από τα 1994. Η οξυνση των εντασεων αναμεσα στο καθεστως και στους ισλαμιστες κατά την περιοδο 95-98 προκαλεσε φοβους για το ξεσπασμα εμφυλιου πολεμου όπως εγινε και στην Αλγερια. Ωστοσο η ισλαμιστικη αμφισβητηση φαινεται σημερα να φερει ακομα τα σημαδια της αιματηρης καταστολης και να μην περιοριζεται πλεο στις σποραδικες επιθεσεις στο Ντζεμπελ αλ-Ακχνταρ,λικνο της αδελφοτητας των Σενουσι στην κυρηναικη.

Με τη μειωση των πορων και των διανομων η προσχωρηση των φυλων στο καθεστως είναι περισσοτερο από ποτε αβεβαιη. Οι επιφυλαξεις που προκαλεσε το νέο συστημα δεν κατευναζονται  πλεον με την ικανοποιηση των υλικων συμφεροντων και οι εκδηλωσεις δυσαρεσκειας πολλαπλασιαζονται. Συνηθως παιρνουν τη μορφη συγκρουσεων αναμεσα σε φυλες και απηχουν την παλη για την εξουσια που συγκλονιζει τις υψηλες σφαιρες του καθεστωτος . Ετσι η δυσμενεια στην οποια επεσε ο διοικητης Τζαλουντ το 1994 γινεται αντιληπτη πισω από τις βιαιες αψιμαχιες που αντιπαραθετουν τον 2-1995 μελη της φυλης των Κανταφας και της φυλης των Μεγκραας από την οποια καταγεται το πρωην νουμερο 2 του καθεστωτος . Οι ταραχες αυτές που συγκλονιζουν τοτε τις πολεις Σεμπχα,Ζουφρα και Μπεν Ουαλιντ ειχαν κατά καποιο τροπο μια προεκταση στα γεγονοτα της Βεγγαζης τον 6-95. Εξαγωντας τα συμπερασματα των ταραχων του 95 το καθεστως εντατικοποιησε τη διαδικασια της αποκεντρωσης και την επιφαναφυλετικοποιηση της εξουσιας μεσα από τη δημιουργια των λαικων και κοινωνικων διοικησεων ,η πιο προσφατα των διοικησεων του λαου. Το συστημα αυτό εχει το πλεονεκτημα ,στο επιπεδο της ασφαλειας της περιχαρακωσεις του ελεγχου των πλυθησμων αποφευγοντας ετσι την επεκταση των κινηματων αμφισβητησεις περα από τις συγκεκριμενες περιοχες.Εμπλεκοντας επισημα τους τοπικους αυτους προυχοντες στη διαχειρηση των εσωτερικων συγρουσεων ,ο Οδηγητης επιδιωκαι φυσικα να ριξει την ευθηνη των προβληματων που γνωριζει η χωρα σαυτους τους ενδιαμεσιυς υπευθυνους των φυλων.

 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΔΙΕΘΝΗ ΣΚΗΝΗ

Αν και βρεθηκε στο εδωλειο της διεθνους κοινοτητας με το εμπαργκο που επεβαλε ο ΟΗΕ σε συνδυασμο με τις ιδιαιτερες κυρωσεις  των ΗΠΑ και ΕΕ ,η Λιβυη προσπαθησε να σπασει αυτή την απομονωση ευνοωντας ανοιγματα προς την κατευθηνση της Αφρικης και της Ευρωπης . Η διακοπη των κυρωσεων του ΟΗΕ και στη συνεχεια των ευρωπαιων με εξαιρεση το εμπαργκο οπλων επιτρεψε  στο λιβυκο καθεστως να διανυσει ένα σταδιο στο δρομο προς τη διεθνη του αποκατασταση. Επιδιωξη του είναι να δωσει μια καθυσυχαστικη εικονα του ,ακομα και να εμφανιστει σαν ενας απαραιτητος διπλωματικος πρωταγωνιστης όπως εδειξε ο αποφασιστικος ρολος που επαιξε στην απευθερωση των ομηρων που ειχαν συλληφθει στη νησο Τζολο νοτια των Φιλλιπινων τον 6-2000.Πολλαπλασιαζοντας τις επαφες του σε όλα τα μηκη και πλατη ,ο Κανταφι,ειτε με τον φυσικο του χωρο που είναι το Μαγκεμπ,με ορισμενες άλλες απαβικες χωρες  η ακομα πιο μακρια ,με τους πρωην του ,την Ρωσια , την Κινα κτλ εξακολουθει να εστιαζει το ενδιαφερον του στην Αφρικη και την Ευρωπη,προνομιακες ζωνες για την επιχειρηση εξοδου του από την οικονομικη κριση και απομονωση. Δεδομενων των διαδοχικων αποτυχιων της πολιτικης του στον αραβικο χωρο,εξαγγελει επισημα την εγκαταλειψη του παναραβισμου το 9-98 για να επικεντρωθει στην υποσαχαρια περιοχη.

Αυτή η στροφη προς τον Νοτο αποδεικνυεται καρποφορα.Σε αντιθεση με την Ενωση των Αραβικων κρατων η Οργανωση της Αφρικανικης Ενοτητας (ΟΑΕ) αποφασιζει τον 6-98 τη μονομερη μερικη αρση του εμπαργκο. Κατά τον ιδιο τροπο ο Μαντελα θα θυμηθει τη Λιβυη και την υποστηρηξη της στον πολυετη αγωνα εναντια στι απαρχαιντ,διαδραματιζοντας  μαλιστα και έναν κεντρικο ρολο κατά τις τελικες διαπραγματευσεις για την εκδοση των δυο βασικων υποπτων της υποθεσης του Λοκερμπι.Παραλληλα η θεαματικη προσεγγιση που πραγματοποιηθηκε το 98 αναμεσα σε Τσαντ και Λιβυη επισφραγησε το τελος ενός πολεμου για εδαφικες διαφορες που αποτελεσε για πολύ καιρο τροχοπεδη στα διαβηματα του Κανταφι προς τις αφρικανικες χωρες. Η προωθηση των ιδεων της Λιβυης στην Αφρικη αρθρωνεται γυρω από την υποστηριξη για την αναπτυξη και την ειρηνικη διευθετηση των διενεξεων, όπως δειχνει η Κοινοτητα των Κρατων του Σαχελ και της Σαχαρας (Comessa)(8),οργανισμος που δημιουργηθηκε με την πρωτοβουλια της Τριπολης τον 5-1997 και του οποιου σκοπος είναι η δημιουργεια μιας ζωνης ιοκονομικης συνεργασιας και ασφαλειας. Ετσι η Τριπολη εβαλε τελος στην επαναστατικη πολιτικη που ανεπτυξε τη δεκαετια του 70 και που ειχε στηριχθειστην αποσταθεροποιηση των καθστωτων μεσω μιας οικονομικης και επιμελητειακης βοηθειας προς όλα τα ενολπα αντιλολιτευτικα κινηματα. Αντιθετα ο Κανταφι επιδιωκει σημερα να εμφανιστει σαν ενας ανθρωπος της ειρηνης ,σε ρολο μεσολαβητη. Ολες οι διπλωματικες του επιχειρησεις ενισχυουν το μεγαλο σχεδιο που διαπνεει στο εξης τον Οδηγητη,οι  <Ηνωμενες Πολιτειες της Αφρικης>,το οποιο εξεθεσε στην εκτακτη διασκεψη κορυφης της ΟΑΕ που συγκληθηκε στη Συρτη στις 8,9-9-99. Το σχεδιο αυτό που παρουσιαστηκε σαν η ιστορικη λυση των προβληματων της ηπειρου ,είναι συστατικο στοιχειο της γεννησης της Αφρικανικης Ενωσης τον Μαιο του 2001.

Η Ευρωπη εχει ένα πραγματικο ειδικο βαρος για τη Λιβυη,αντιπροσωπευει το 53% των εισαγωγων της και το 72% των εξαγωγων. Η Ιταλια ,Γερμανια,Μ.Βρετανια,και η Γαλλια αντιπροσωπευουν κατά σειρα τους κυριοτερους εμπορικους εταιρους της. Οι αριθμοι αυτοι είναι το αποτελεσμα ενός αμοιβαιου συμφεροντος που εγινε κατανοητο πολύ πριν τη διακοπη των κυρωσεων του ΟΗΕ και της ΕΕ που σημερα καταγραφει τη διπλωματικη και οικονομικη προοδο που επετρεψε αυτή η διακοπη. Ο διαλογος και η εξομαλυνση των σχεσεων μεταξυ της ΕΕ και της Λιβυης βρισκονταν στην ημερησια διαταξη όπως αποδυκνυει η συμμετοχη του Κανταφι στην πρωτη διασκεψη κορυφης Ευρωπης-Αφρικης που εγινε στο Καιρο τον 4-2000.Ωστοσο η προσχωρηση της Λιβυης στη διαδικασια της Βαρκελωνης ,που απαιτει την αναγνωριση του κρατους του Ισραηλ και την υποστηριξη της ειρηνευτικης διαδικασιας,αποτελει ακομα ένα σημαντικο σημειο τρβης αναμεσα στην Τριπολη και τα Ευρωπαικα κρατη. Μονο οι ΗΠΑ διατηρουσαν μεχρι προτινος επισημα σκληρη γραμμη απεναντι στην Τριπολη. Τον 2-2000 οι αμερικανικες αρχες επετρεψαν ωστοσο στον Λιβυο εκπροσωπο στα ηνωμενα εθνη να μετακινηθει στο αμερικανικο εδαφος ,από την εδρα του ΟΗΕ ως την Ουασινγκτον. Ένα μηνα αργοτερα ,μια αντιπροσωπεια του αμερικανικου υπουργειου εξωτερικων προσγειωθηκε στο λυβικο εδαφος για να εκτημησει την κατασταση ασφαλειας και να δει αν είναι δυνατον να αρθει η ταξιδιωτικη οδηγια που από το 81 απαγορευε στους Αμερικανους πολιτες που το επιθυμουσαν να ταξιδεψουν στη Λιβυη. Εντουτοις στις 25-7-2001 η αμερικανικη γερουσια αποφανθηκε υπερ της παρατασης των μονομερων κυρωσεων εναντια στο Ιραν και τη Λιβυη(ilsa) για ακομα πεντε  χρονια σκληραινοντας επιπλεον τις υπαρχουσες οδηγιες εναντια στην Τριπολη. Αν και η δικη της υποθεσης Λοκερμπι εληξε τον 1-2001 οι ΗΠΑ και η Μ.Βρετανια εξακολουθουν να θετουν 4 προυποθεσεις .την καταβολη των αποζημιωσεων στα θυματα,την αναληψη της ευθυνης,την αποκυρηξη της τρομοκρατιας και τη συνεχιση της δικαστικης συνεργασιας για οποιαδηποτε υποχωρηση από την πλευρα τους που θα μπορουσε να κανει δυνατη την οριστικη και ολοκληρωτικη αρση των κυρωσεων από των ΟΗΕ.   

                                                     ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

Η εθνικιστικη αντιπολιτευση

FSLN-ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΛΙΒΥΗΣ (ΑΛ-ΤΖΑΜΠΧΑ ΑΛ-ΟΥΣΤΑΝΙΓΙΑ ΛΙΛ-ΙΝΚΑΔ ΛΙΜΠΙΑ)

Δημιουργηθηκε στο Χαρτουμ το 81. Έχει αρχηγό τον Μωχαμέτη Γιουσεφ αλ-Μεγκαριαφ . Εχοντας τη βαση του στις ΗΠΑ το κίνημα αυτό επιδιωκη την ανατροπη  του καθεστωτος με κάθε μεσο,συμπελιμβανομενης και της βιας.

 

APL-ΛΙΒΥΚΟΣ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Δημιουργηθηκε το 88 με πρωτοβουλια του αλ-Μεγκαριαφ από στρατιωτικούς που είχαν φυκακιστει στο Τσαντ και εγκαταλειφθει από τον Καντάφι,έχει συγκροτηθει σε τρια στρατοπεδα στην αμερικανικη επικρατεια.

 

MLCR-ΛΙΒΥΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΑΡΥΘΜΗΣΗ

Δημιουργηθηκε το 94 από τον Χαλιφα Χαφταρ

 

OCFPDL-ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΥΚΩΝ ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Δημιουργηθηκε το 92 στη Γενευη ,έχει αρχηγό τον Αμπντελ Μονεμ αλ-Χουνι πρωην μελος του συμβουλιου διοικησης της Λιβυκής επανάστασης. Εμμενει στις προσπαθειες του να ανατρεψει το καθεστως με δημοκρατικές διαδικασίες.

 

ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΒΥΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ

Ιδρύεται το 93 ,σήμερα καθοδηγηται από ταν Άσσουρ Μπεν Χαγιαλ.

 

 

Η μαρξιστικη αντιπολιτευση

ΕΘΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ

Δημιουργηται το 81 και περιλαμβανει πολλά αριστερά κινηματα. Για καιρό συνδεδεμένο με το Ιρακ γεγονος που προκάλεσε κρίση στους κόλπους του οταν η Βαγδάτη διέκοψε τη χρηματοδότηση του το 86-87.το κίνημα αυτό γνώρισε νέα ώθηση τα τελευται χρόνια υπό την αιγίδα ενός νέου ηγέτη του Μωχαμέτη Τζαγιαν.

 

ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΛΙΒΥΚΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ

Κίνημα του Ιμπραχιμ Ιμισε που εμφανιστηκε το 82.

 

Το βασιλικο ρεύμα

Το βασιλικο ρεύμα που συγκεντρώνεται γύρω από τον εμίρη Ιντρις Απέταλα Αμπεντ αλ-Σενουσι γνώρισε βίαιες εσωτερικές συγκρούσεις κατά το παρελθον. Ξεχωρίζει ωστόσο η Λιβυκη Συνταγματικη Ενωση(UCL) που ιδρυθεικε το 88 από Μωχαμέτη Χαλπουν με έδρα τη Μ.Βρετανια και η όποια ευαγγελίζεται την επιστροφή στο προεπαναστατικο Σύνταγμα.

 

ΣΥΝΤΕΧΝΙΕΣ

UGEL-ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΥΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Δημιουργηθηκε το 65 στη Βεγγάζη και αναστηταθηκε το 80

 

ΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ 7^ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ

Δημιουργηθηκε μετά από την εκτέλεση 3 φοιτητών στις 7-4-77 επειτα από ταραχές που ξέσπασαν στο πανεπιστήμιο της Βεγγάζης. Ανέλαβε την ευθηνη για βομβιστικές επιθέσεις εναντία σε λιβυκούς στόχους στην Αθήνα στις 8-10-85.

 

ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Φοιτητική οργάνωση.

 

ΓΕΝΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΤΩΝ ΛΙΒΥΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

Ιδρύεται το 83.



ΛΙΒΥΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Δημιουργηθηκαι το 85 και έχει πρόεδρο τον Φαταχ αλ-Τουρμπι



ΛΙΒΥΚΗ ΛΙΓΚΑ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

Ιδρυθεικε το 85 και έχει πρόεδρο τον Χουσειν αλ-Ραγιανι



Οι ισλαμιστες

ΑΔΕΛΦΟΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ

Εμφανιστήκαν στη Λιβύη μετά την επιστροφη φοιτητών που είχαν πάει για σπουδές στην Αίγυπτο που επηρεάστηκαν από τη σκέψη του Χασαν αλ-Μπανα. Τη δεκαετία του 40 σχηματίζουν παράνομες οργανώσεις στην Αίγυπτο. Με την καταστολή εναντία στους Αδελφους Μουσουλμανους στην Αίγυπτο, η Λιβύη υποδεχεται τη δεκαετία του 60 έναν μεγάλο αριθμό προσφύγων ισλαμιστών οι όποιο διεισδύουν στον τομέα της εκπαιδευσης και του εμπορίου,χωρίς πραγματική ανγνωριση στη χωρά τους. Ωστόσο τον πρώτο καιρό της διακυβερνησης Καντάφι απολαμβάνουν κάποιας εύνοιας της εξουσίας , η όποια επιθυμεί να βελτιωση το ισλαμικό προφίλ της. Ενώ το καθεστως τους αναχεται απο το 69 ως το 72,περνουν στη συνεχεια στην παρανόμια αφού πρωτα κατηγορηθηκαν για συνομωσια κατά της επανάστασης. Αρκετοί από αυτούς φυλακίζονται. Το 87 κάνουν μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος . Τώρα η αδελφότητα διαθέτει μεγάλη επιρροή στην κοινότητα των Λιβύων μεταναστών . Έχει την έδρα της Λονδίνο και αρχηγό τον Αμπνταλα Αμπου Ανας ,έκδοτη του περιοδικού al-Muslim . Στην ιδία τη Λιβύη η απήχηση τους περιορίζεται στις πιο μορφωμένες κοινωνικές τάξεις καθώς και σε ορισμένους στρατιωτικούς.



ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΤΖΙΧΑΝΤ (ΑΛ-ΤΖΙΧΑΝΤ ΑΛ- ΙΣΛΑΜΙ)

Εμπνευσμένη από το αιγυπτιακο μοντέλο γνώρισε την καταστολή το 84 (δημόσιοι απαγχονισμοί φοιτητών στην Τρίπολη). Το 89 9 μελή της απαγχονίστηκαν για απόπειρα δολοφονίας των σοβιετικων σύμβουλων στο Τομπρουκ και δολοφονία ενός μέλους των επαναστατικων επιτροπων.



ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ (ΑΛ-ΤΖΑΜΑ Α ΑΛ-ΙΣΛΑΜΙΚΑ)

Με ηγέτη τον σεΐχη Μωχαμέτ Μπεν Χαλί γημιουργηθηκε το 80 εκτός Λιβύης και στη συνεχεία το 81 ενώθηκε μα το ΛΙΒΥΚΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ (ΑΛ-ΧΑΡΑΚΑ ΑΛ-ΙΣΛΑΜΙΚΑ) από το όποιο όμως απομακρυνθηκε λογά διαφορετικών απόψεων σχετικά με τα μέσα δράσης.Η Τζαμά αναγνωρίζει τον πολίτικο πλουραλισμό ενσωματώνοντας του κοσμιους και δέχεται την αρχή της εναλλαγής. Προτείνει την εοιστριφη στο μοναρχικό σύνταγμα του 51 με μερικές τροπολογίες σχετικά με τον εξοσλαμισμο της κοινωνίας.



ΚΟΜΜΑ ΤΗΣ ΙΣΛΑΜΙΚΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΙΣ(ΧΙΖΜΠ ΑΤ-ΤΑΧΡΙΡ ΑΛ-ΙΣΛΑΜΙ)

Ιδιαίτερα αδιαλλακτι και βίαιο φαίνεται να έχει σχεσεις μα τον Σουδάν ηγέτη Χασαν αλ-Τουραμπι.



ΛΙΒΥΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΑΚΦΙΡ ΟΥΑΛ ΧΙΖΡΑ

Αιγυπτιακής προέλευσης το κίνημα αυτό εμφανίζεται στις πόλεις ΑΤΖΝΤΑΜΠΙΓΙΑ,ΒΕΓΓΑΖΗ,ΜΙΣΡΑΤΑ το 88.



GICL-ΛΙΒΥΚΗ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΙΣΛΑΜΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΜΜΙ-ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΩΝ ΜΑΡΤΥΡΩΝ

ΟΜΑΔΕΣ ΛΙΒΥΩΝ <ΑΦΓΑΝΩΝ>

Αυτές οι ομάδες αποτελούν διαφορές διακριτές οργανώσεις ,η πιο σημαντική από τις οποίες έχει αρχηγο τον σεΐχη αλ-Τουίτι αλ-Μπαντρι που τώρα είναι στη φυλακη στη Λιβύη.Η δυναμη τους είναι σχετικά περιορισμένη στη Λιβύη αλλά διαθέτουν βάσεις αναδιπλωσεις στο Σουδάν και στην Υεμένη.