Η Στέπα φλέγεται, η Ανατολία στα κρύα του λουτρού

 2 Ιανουαρίου 2022 και σε μια ακόμα συνορεύων χώρα με την Ρωσική Ομοσπονδία ξεσπούν βίαιες ταραχές. Το Καζακστάν, με αφορμή την αύξηση του αερίου κίνησης (όχι θέρμανσης), συνταράσσεται από ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ διαδηλωτών και δυνάμεων επιβολής της τάξης. Οκτώ ημέρες πριν τη σύνοδο κορυφής μεταξύ ΗΠΑ Ρωσίας, και δέκα ημέρες πριν τη σύνοδο ΝΑΤΟ Ρωσίας. Σαφώς τίποτα δεν είναι τυχαίο. Η κρίση αυτή δεν πρόλαβε να κορυφωθεί, τελείωσε πριν ξεκινήσει σχεδόν, με την συμβολή των δυνάμεων του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (Collective Security Treaty Organization), ύστερα από αίτημα του Καζάκου Πρόεδρου προς τον Οργανισμό.

Γράφει ο Νίκος Γκλεζάκος

Η Στέπα φλέγεται, η Ανατολία στα κρύα του λουτρού (newsbreak.gr)

Το Καζακστάν είναι μια πολύ μεγάλη χώρα της Κεντρικής Ασίας. Η ένατη σε έκταση στον κόσμο, περίκλειστη χωρίς έξοδο στην θάλασσα και πολύ πλούσια σε πρώτες ύλες, αραιοκατοικημένη όμως (μόλις 19 εκατ. κάτοικοι). Πρώην Σοσιαλιστική Δημοκρατία η οποία κήρυξε τελευταία από όλες τις υπόλοιπες την ανεξαρτησία της κατά την περίοδο διάλυσης της πρώην ΕΣΣΔ. Οι πολίτες της είναι κατά 70% μουσουλμάνοι σουνίτες και 26% χριστιανοί, καθώς και 4% περίπου άλλου θρησκεύματος.  Γενικός Γραμματέας τις τελευταίες μέρες της ΕΣΣΔ στο Καζακστάν ήταν ο  Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, ο οποίος παρέμεινε και πρόεδρος της νέας χώρας μέχρι το 2019. Το έτος αυτό  αποχώρησε από την προεδρία και παρέμεινε πρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας (η θέση δημιουργήθηκε τότε, δεν υπήρχε πριν). Λειτουργούσε ως Γκρίζος Καρδινάλιος πλέον κινώντας τα νήματα στα παρασκήνια της πολιτικής εξουσίας. Ένα από τα συνθήματα των διαδηλωτών ήταν «…να φύγει ο γέρος…» όπως τον αποκαλούσαν χαρακτηριστικά.    

Το Καζακστάν δεν υπήρχε ως χώρα πριν τη διάλυση της ΕΣΣΔ, δημιουργήθηκε λοιπόν μετά το 1991 στα όρια που είχε ως Λαϊκή Δημοκρατία εντός της ΕΣΣΔ. Από τα γεωγραφικά όρια αυτά όμως είχε απωλέσει την περίοδο της σοβιετικής διακυβέρνησης την επαρχία Σιντζιάνγκ, σήμερα Αυτόνομη περιοχή των Ουιγούρων στην Κίνα, και το Καρακαλπακστάν το οποίο παραχωρήθηκε σε μια άλλη Σοβιετική Δημοκρατία το Ουζμπεκιστάν. Κατά τον ίδιο τρόπο με τον οποίο παραχωρήθηκε από τη Σοβιετική Εξουσία και η Κριμαία από την Ρωσία στην Ουκρανία. Οι 131 φυλές που απέμειναν στα εδάφη του και συγκρότησαν το νέο κράτος ήταν λογικό να αναζητούν μια εθνική ενοποιητική ιστορική και πολιτιστική βάση να οικοδομήσουν το εγχείρημα της συγκρότησης του νέου αυτού κράτους. Αποτέλεσμα της υπερπροσπάθειας αυτής ήταν η ραγδαία άνοδος ενός εθνικισμού.  Αποτυπώνεται καθαρά στο γεγονός ότι ίσως να μην υπάρχει πόλη σήμερα στη χώρα που δεν έχει αλλάξει το όνομα της από την περίοδο της ΕΣΣΔ.  Το Καζακστάν αναζητούσε το παρελθόν του στην τουρανική καταγωγή της πλειοψηφίας σήμερα των μουσουλμάνων κατοίκων του. Τα νέα κοιτάσματα πρώτων υλών που ανακαλύφθηκαν μετά το 1993 κυρίως (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, ουράνιο, και διάφορα άλλα μέταλλα) τροφοδοτούσαν με χρήματα τα κρατικά ταμεία. Ταυτόχρονα όμως και την διαφθορά των υπαλλήλων του, καθώς και την φλόγα του ρεβανσισμού και της μεγαλομανίας του έθνους. Χαρακτηριστικό είναι οτι η πρωτεύουσα του Καζακστάν, αφού πρώτα μετακινήθηκε από την πόλη Άλμα Άτα, η οποία μετονομάστηκε σε Αλμάτι, στην Αστάνα, η τελευταία  μετονομάστηκε το 2019 σε Νουρ Σουλτάν προς τιμή του προέδρου Ναζαρμπάγιεφ.  

Το ποσοστό των Ρώσων κατοίκων ανά περιοχή
    

Το 1970 το Καζακστάν κατοικείται στην πλειοψηφία του από Ρώσους, αποτέλεσμα της εσωτερικής εποίκησης της εποχής, που ακολουθούσε τον σχεδιασμό της ΕΣΣΔ για την μετατροπή του στον σιτοβολώνα της. Η απώλεια των εδαφών του όπως είδαμε παραπάνω καθώς και η δημιουργία ενός κέντρου δοκιμών πυρηνικών όπλων στην πόλη Σεμέι, όπως και ο λιμός της δεκαετίας του ’30 είχαν δημιουργήσει ένα έντονο αντισοβιετικό αίσθημα. Η δυσαρέσκεια εκφράστηκε έντονα το 1986 με τη γνωστή «διαμαρτυρία Ζελτοκσταν». Η ταύτιση του ρωσικού λαού με την σοβιετική εξουσία είχε ως αποτέλεσμα, την συρρίκνωση του ρωσικού πληθυσμού στο 24% σήμερα. Η συρρίκνωση αυτή έγινε πιο έντονη μετά το 1991, πήρε πολλές φορές την μορφή διώξεων και έντονου κοινωνικού αποκλεισμού για τους Ρώσους πολίτες. Δεν είναι λίγες οι φορές που το Καζακστάν έχει καταγγελθεί στο παρελθόν για την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων.     

Απόρροια των πολύ μεγάλων ενεργειακών του κοιτασμάτων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο) καθώς και το απόθεμα στρατηγικών μετάλλων που διαθέτει (ουράνιο) ήταν η οικονομική του ευρωστία. Δεν είναι τυχαίο ότι αποτελεί ίσως την μοναδική πρώην Δημοκρατία της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ που έχει αυξηθεί ο πληθυσμός της. Συνέπεια αυτής της μεγάλης οικονομικής ανάπτυξης καθώς και η άριστη αξιοποίηση της κομβικής του γεωγραφική θέσης, ήταν να αποκτήσει την πολυτέλεια να διατηρεί άριστες σχέσης με όλους τους μεγάλους δρώντες του πλανήτη.  Μπορούσε να είναι μέλος της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ), της Ευρασιατικής Οικονομικής Ένωσης (EAEU), του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (ΟΣΣ), του Οργανισμού Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας (CSTO). Ακολουθώντας όλες της πολιτικές και γεωπολιτικές πρωτοβουλίες της Μόσχας. Ταυτόχρονα πρωτοστατούσε στην ίδρυση της Οργάνωσης Τουρκικών Κρατών (η Τουρκία ακολουθούσε και τότε διαπίστωνε το «Στρατηγικό Βάθος»). Γίνεται μέλος του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας καθώς και του ΟΠΕΚ+. Και την ίδια στιγμή διευκολύνει τις αμερικανικές δυνάμεις στην επέμβασή τους στο Αφγανιστάν. Δέχεται να «φιλοξενήσει» σε «ανοιχτές δομές» τα συλληφθέντα μέλη του ISIS τα οποία δεν θέλουν οι Αμερικάνοι να μεταφέρουν στο Γκουαντάναμο. Ταυτόχρονα έχει την δυνατότητα να προσλαμβάνει πρώην ηγέτες του δυτικού κόσμου οι οποίοι είναι κόκκινο πανί για τους Μουσουλμάνους, όπως ο Τονι Μπλέρ. Συμμετέχει στην πρωτοβουλία «του Νέου Δρόμου του Μεταξιού» (BRI) της Κίνας, που ανακοινώθηκε από τον κινέζο ηγέτη σε Πανεπιστήμιο της χώρας για πρώτη φορά παγκοσμίως, με πρωταγωνιστικό ρόλο μιας και αντιπροσωπεύει σχεδόν το 60% του συνολικού ΑΕΠ των χωρών της Κεντρικής Ασίας. Δεν έχει ιδιαίτερο πρόβλημα όμως να παραχωρήσει τον φυσικό του πλούτο στις Δυτικές υπερδυνάμεις. Το μεγαλύτερο ενεργειακό του κοίτασμα, στα δυτικά της χώρας στην Κασπία θάλασσα (Tengiz oil field), εκμεταλλεύονται για παράδειγμα αμερικανικές εταιρείες σε ποσοστό 75%. Και σε αυτό το σημείο αξίζει να σταθούμε για λίγο να δούμε κάποια πράγματα.

Η Κασπία που κάποτε μοιράζονταν η ΕΣΣΔ και το Ιράν σήμερα είναι μια λίμνη σε μέγεθος σχεδόν σαν την μισή Μεσόγειο και την μοιράζονται πλέον τέσσερις πρώην Δημοκρατίες της ΕΣΣΔ (Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν, Καζακστάν, Τουρκμενιστάν) και το Ιράν. Κάτω από τον βυθό της υπάρχουν από τα μεγαλύτερα ενεργειακά αποθέματα της Γης. Κάποιοι την αποκαλούν ως το σιφόνι του πλανήτη στο οποίο κατέληξε όλο το πετρέλαιο. Πλην Ρωσίας και Ιράν, οι υπόλοιπες χώρες, εκεί συγκεντρώνουν τα ενεργειακά τους αποθέματα. Είναι από τις στρατηγικότερες περιοχές του πλανήτη. Πρόσφατα, το 2021,  στα νερά της το Ιράν ανακάλυψε ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως κοιτάσματα φυσικού αερίου στο πεδίο Χαλούς. Το Tengiz oil field του Καζακστάν μόνο του για παράδειγμα, έχει παραγωγική δυνατότητα όσοι είναι σήμερα όλη η δυνατότητα της Βενεζουέλας, 1,000,000 βαρέλια ημερησίως. Καταλαβαίνουμε λοιπόν τους λόγους που οι διαπραγματεύσεις για το νομικό καθεστώς που θα ρύθμιζε τις σχέσεις των κρατών της Κασπίας, αρα και τα δικαιώματα τους στο φυσικό της πλούτο, διήρκησαν από το 1996 εως το 2018. Ύστερα από 51 συνεδριάσεις των ειδικών διαπραγματευτικών ομάδων, υπογράφτηκε μια Συνθήκη στο Ακτάου (εκεί που ξεκίνησαν οι πρόσφατες εξεγέρσεις) του Καζακστάν στις 12 Αυγούστου το 2018. Από το 2011 κιόλας που φαινόταν να μορφοποιείται ένα είδος συμφωνίας, και να θεσμοθετούνται οι προϋποθέσεις και οι προδιαγραφές για το καθεστώς των εξορύξεων, και όχι μόνο, οι εταιρείες άρχισαν να «απειλούν» το Καζακστάν, με μαζικές απολύσεις δεκάδων χιλιάδων εργαζομένων. Τότε για παράδειγμα, το 2011, είναι που προσλαμβάνεται ως οικονομικός και πολιτικός σύμβουλος της κυβέρνησης του Καζακστάν ο Τόνι Μπλέρ. Από το 2018 και την υπογραφή της Σύμβασης το μοτίβο των απολύσεων, κυρίως στην πετρελαϊκή βιομηχανία, και των απαντητικών απεργιών των εργαζομένων ήταν πυκνότερο. Να πούμε εδώ ότι οι εργαζόμενοι στον πετρελαϊκό κλάδο, που γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστούν ως η εξεγερτική πρωτοπορία, αμείβονται 50% παραπάνω από τις τιμές του κατά κεφαλή ονομαστικού ΑΕΠ της χώρας. Η πρόσληψή τους υπόκειται σε αυστηρές φυλετικές και καθεστωτικές νόρμες ως προς την ένταξη, τη θέση και την υποστήριξή τους. Αποτέλεσμα όλου αυτού, είναι η ετήσια μείωση της παραγωγής άρα και η μείωση των εσόδων του κράτους. Οι θεσμοί του κράτους αυστηροποιούνται, η κοινωνία ριζοσπαστικοποιείται στρεφόμενη στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, από τους χιλιάδες «ιεραπόστολούς» των «ανοιχτών δομών κράτησης». Παρόλ΄ αυτά το Καζακστάν μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πιο σταθερή από όλες τις πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, εξαιρουμένης της Ρωσικής Ομοσπονδίας, αλλά και ο πιο πιστός ίσως σύμμαχος της τελευταίας. Πιστότερος ίσως και από την Λευκορωσία.

 Τα μεγάλα πολιτικά, οικονομικά και πολιτισμικά ανοίγματα του Καζακστάν προς όλες τις κατευθύνσεις είχε ως αποτέλεσμα την δραστηριοποίησης στη χώρα πάνω από 38000 ΜΚΟ (εκτίμηση του Διεθνούς Κέντρου για το Μη Κερδοσκοπικό Δίκαιο, International Center for No Profit Law) δυτικών συμφερόντων με προεξέχων τα γνωστά  U.S. Agency for International Development (USAID), the National Endowment for Democracy, Freedom House και φυσικά το παντού παρών Ίδρυμα Σόρος. Και αρκετών εκατοντάδων τουρκικών και αραβικών βεβαίως, που προωθούσαν τα αντίστοιχα συμφέροντα, οι μεν πρώτες με αιχμή του δόρατος την γλώσσα και τον πολιτισμό οι δεύτερες αξιοποιώντας τη θρησκεία. Κοινώς αντίπαλος και των τριών παραπάνω η έντονη ρωσική παρουσία, κυρίως μέσω των ρωσικών πληθυσμών που κατοικούν τη χώρα. Οι Ρώσοι αντιμετωπίζονται εχθρικά λόγω της αλλότριας γλώσσας τους, της ορθόδοξης χριστιανικής θρησκείας τους και γενικά της εθνοτικής τους καταγωγής. Η παραπάνω κατάσταση οδήγησε στην δημιουργία κοινοτήτων σχεδόν αποκλειστικά από ρωσικούς πληθυσμούς, κυρίως στα βόρεια της χώρας. Ένα άλλο παράδειγμα είναι η πόλη του Μπαϊκονούρ στις όχθες του ποταμού Συρ Ντάρια, στα νότια της χώρας, στην οποία υπάρχει η βάση εκτόξευσης διαστημικών πυραύλων, το γνωστό Κοσμοδρόμιο, και την οποία νοικιάζει η Ρωσική Ομοσπονδία. Η πόλη του Μπαϊκονούρ διοικείται από την Ρωσική Ομοσπονδία.      

Στον αντίποδα των παραπάνω, τις έντονες προσπάθειες των δυτικών εταίρων του, κυρίως των ΗΠΑ και Ην.Βασιλείου, της Τουρκίας και των Αράβων, και την περιπλάνηση στην ιδεολογική έρημο της Κοζάκικης στέπας. Το Καζακστάν προσπαθούσε να παραμείνει προσανατολισμένο προς τη Ρωσία, τουλάχιστον σε επίπεδο κορυφής και εξουσίας. Η μεταφορά της πρωτεύουσας από τον Νότο (Αλμάτι) που απουσιάζει το ρωσικό στοιχείο, στο Βορά (Νουρ Σουλτάν) που τείνει να είναι κυρίαρχο, ήταν ένα δείγμα. Την εποχή που έγινε, υποτιμήθηκε ίσως η αξία της κίνησης αυτής. Η κρίση των τελευταίων ημερών αλλά κυρίως ο τρόπος που αντιμετωπίστηκε και κυρίως έληξε, δεν αφήνουν περιθώρια παρερμηνείας.

Ο Μουχτάρ Αμπλιάζοφ, από το Παρίσι αυτοαποκαλείται ηγέτης της «εξέγερσης» των ημερών. Ο Αμπλιάζοφ, είναι τραπεζίτης και κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση χρημάτων, το Καζακστάν ύστερα από πιέσεις των δυτικών εταίρων του, τον άφησε σχεδόν να διαφύγει στο εξωτερικό. Έχει αξία να δούμε ότι αυτές τις μέρες της κρίσης, από την αρχή της, ο Αμπλιάζοφ έδωσε αρκετές συνεντεύξεις σε δυτικά ΜΜΕ, και καλούσε τον κόσμο να εναντιωθεί στην ρωσική επέμβαση !!!  Επίσης προφανώς αντιλαμβανόμενος ότι ο πολιτικός μηχανισμός που είχε φτιάξει δεν έχει μέλλον ύστερα από το σκάνδαλο διαφθοράς που τον οδήγησε στη «μετανάστευση», καλούσε τους πολίτες του Καζακστάν το περασμένο Νοέμβριο να στηρίξουν στις προσεχείς εκλογές το Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα του Καζακστάν. Το  οποίο εννοώντας κάθε λέξη του ονόματός έχει ως αρχικά NSDP και ηγέτη τον Zharmakhan Tuyakbay.

Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν στις 2 Ιανουαρίου με αφορμή την αύξηση της τιμής στο αέριο κίνησης (όχι θέρμανσης), μέσω διακοπής της επιδότησης της. Ενδεικτικά ακόμα και μετά την αύξηση, αυτή η τιμή παρέμενε σχεδόν τρεις φορές χαμηλότερα από την αντίστοιχη π.χ της Ουκρανίας. Σε αναλογία σε ευρώ περίπου 0,08 σεντς. Το μεγάλο βέβαια ερώτημα εδώ είναι γιατί μια παραγωγός χώρα όπως το Καζακστάν, άρει την επιδότηση σε ένα παραγόμενο προϊόν στην εσωτερική του καταναλωτική αγορά; Προφανώς τα φτωχά στρώματα του Καζακστάν έχουν πολλούς λόγους να εξεγείρονται. Οι πλειοψηφία όμως των εργαζομένων στην πετρελαϊκή βιομηχανία της χώρας, με 1500$ μηνιαίο μισθό, μάλλον δεν ανήκουν σε αυτά, σε μια χώρα με τις ιδιαιτερότητες του Καζακστάν. Ακόμα και μετά την παραίτηση της κυβέρνησης, του ίδιου του Ναζαρμπάγιεφ, και την ακύρωση όλων των ανατιμήσεων, οι διαδηλώσεις δεν σταμάτησαν. Αμέσως έγιναν ένοπλες. Πλέον είναι επιβεβαιωμένοι οι αποκεφαλισμοί, καθώς και η δράση πυρήνων της Αλ Κάιντα,  του ISIS, ακόμα και Τούρκων υπερεθνικιστών. Όχι όμως των Ταλιμπάν.

 Ο πρόεδρος της χώρας Τοκάγιεφ καθώς και οι πανίσχυρες υπηρεσίες ασφαλείας αντιλήφθηκαν γρήγορα την κατάσταση την οποία αντιμετώπιζαν, και κατανόησαν τους λόγους και τις αιτίες για τις οποίες συνέβαιναν τα τραγικά γεγονότα. Η οικονομική ζωή της χώρας δεν ήταν σε κατάσταση διάλυσης όσο κι αν δοκιμάστηκε και αυτή από το φαινόμενο της πανδημίας. Ο πληθωρισμός έβαινε μειούμενος τα τελευταία πέντε χρόνια σε επίπεδα της τάξης του 5%. Με ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας στο 6,5%. Με ποσοστά ανεργίας στο 4,8%, και με αντίστοιχα ποσοστά φτώχειας στο 4,3%. Με ένα δημόσιο χρέος στο 20% του ΑΕΠ περίπου. Και με δείκτη Gini Index στο 27,5. Συγκρίνεται τα αντίστοιχα στοιχεία από τη χώρα μας. Σε μια χώρα με λιγότερα αυτοκίνητα ανα 1000 κατοίκους από πολλές αναπτυσσόμενες χώρες (π.χ 20% λιγότερα από την Αλβανία) και με ομολογουμένως φθηνή χρήση καυσίμου κίνησης. Δεν δικαιολογούνταν τέτοια αντίδραση, ιδίως από προνομιακά στρώματα. Το μοτίβο της «εξέγερσης» επ΄ ουδενί δεν ομοίαζε με εργατική διεκδίκηση. Πήρε γρήγορα ένοπλη μορφή και με ιδιαιτέρως απεχθείς συμβολισμούς όπως οι αποκεφαλισμοί. Νομίζω μπορούμε να συμφωνήσουμε ότι το Αλλαχ αλ Άκμπαρ δε αποτελεί πολεμική ιαχή της παγκόσμιας εργατικής τάξης… ακόμα τουλάχιστον. Οι υπηρεσίες ασφαλείας του Καζακστάν γνώριζαν όπως φαίνεται ότι οποιαδήποτε διαμαρτυρία θα την εκμεταλλεύονταν «παράγοντες» του εξωτερικού. Παρατηρούσαν εδώ και καιρό τις ίδιες διαδικασίες με όλες όσες έχουν εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια στα γειτονικά με την Ρωσία κράτη. Διαδικασίες οι οποίες φαίνεται ότι δεν παρουσιάζουν καμία εξειδίκευση ανα χώρα, αλλά στερούνται κ φαντασίας τελικά, λες και βγήκαν από εγχειρίδιο παντός καιρού και νόσου. Από το 2017 ηδη πολλοί αναλυτές προειδοποιούσαν για μια προσπάθεια βαλκανοποίησης της Κεντρικής Ασίας, ενταγμένη σε ένα σχέδιο αποσταθεροποίησης της ρωσικής περιφέρειας. Οι δυνάμεις ασφαλείας του Καζακστάν έβλεπαν κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων διάσημοι τραγουδιστές να δολοφονούνται με πρόσχημα την κλοπή του αυτοκινήτου τους, οι οποίοι όμως είχαν προειδοποιηθεί το προηγούμενο διάστημα για την φιλορωσική τους στάση. Παρατηρούσαν τις στρατιωτικές ενέργειες του «πλήθους» οι οποίες φανέρωναν εμπειρία, και σχέδιο, κάτι που δεν ταίριαζε σε μια αυθόρμητη διαμαρτυρία. Η εναπομένων θεσμικοί εξουσία της χώρας και οι κρατικές υπηρεσίες ασφαλείας αντέδρασαν γρήγορα. Με παθητικά μέσα, παραιτήθηκε η κυβέρνηση και αποκαθιστώντας τις τιμές, αλλά και με ενεργητικά μέσα κόβοντας τις επικοινωνίες και κυρίως το διαδίκτυο. Οι διαδηλωτές δεν υποχωρούσαν, αντιθέτως κλιμάκωναν και κυρίως είχαν την ικανότητα συντονισμού και επικοινωνίας…!!! Μόλις κατάφεραν να καταλάβουν πλήρως μια μικρή, κομβικής όμως σημασίας πόλη στα ανατολικά σύνορα, μέσω της οποίας θα μπορούσαν να εφοδιαστούν από το εξωτερικό, και προχώρησαν και στην κατάληψη του αεροδρομίου στην πρώην πρωτεύουσα Αλμάτι….. ο κύβος είχε πλέον ριχθεί….   

Ο πρόεδρος Τοκάγιεφ γνωρίζοντας ότι θα υπήρχαν κέντρα εξουσίας στο εξωτερικό τα οποία θα ήθελαν μια αποσταθεροποίηση στη χώρα του παραμονές της συνόδου κορυφής στις 10 Ιανουαρίου μεταξύ ΗΠΑ - Ρωσίας. Είτε ως μέσω πίεσης στην τελευταία, είτε θεωρώντας ότι η ίδια η Ρωσία θα ήταν πολύ απορροφημένη με την διπλή Σύνοδο κορυφής (10/1 ΗΠΑ -Ρωσία, 12/1 ΝΑΤΟ -Ρωσία) ώστε να αντιδράσει σε μια ενδεχόμενη κρίση αποσταθεροποίησης στο Καζακστάν. Έκανε μια κίνηση που εξέπληξε τους πάντες, και ήταν αρκετή τελικά για να λήξει την κρίση πριν καν προλάβουν τα «κέντρα του εξωτερικού» να αντιδράσουν. Χαρακτήρισε την κρίση ως προσπάθεια αποσταθεροποίηση της χώρας προερχόμενη από το εξωτερικό. Οι μαχητές με τα μαύρα SUV, δικαιολογούσαν τα λεγόμενα του, πλήρως και στα μάτια των συμπολιτών του. Κάλεσε σε βοήθεια να τον συνδράμει ο Οργανισμός Συνθήκης Συλλογικής Ασφάλειας, (CSTO), στον οποίο είναι μέλος, μαζί με την Αρμενία, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν, τη Λευκορωσία και τη Ρωσία. Θα μπορούσε να αποστείλει αίτημα μόνο στη Ρωσία, δεν το έπραξε. Με την τελευταία μοιράζονται σχεδόν 7000 χιλ. κοινής συνοριογραμμής, και γνωρίζει ότι έχει ζωτικά συμφέροντα στη χώρα του Το γεγονός ότι απέστειλε αίτημα συνδρομής στο CSTO και όχι για παράδειγμα στην Οργάνωση Τουρκικών Κρατών ή στον Οργανισμό Ισλαμικής Συνεργασίας, έχει κάνει πολλούς να οδύρονται και κυρίως την Τουρκία. Το άρθρο του ακαδημαϊκού τούρκου υπερεθνικιστή και καθηγητή σε αγγλικό πανεπιστήμιο Yusuf Kaplan στην εφημερίδα Yeni Safak είναι πλέον κατατοπιστικό και διαφωτιστικό για το τί διακυβευόταν… Οι πληροφορίες που θέλουν τις περιουσίες στην χώρα, πολλών ξένων εταιριών κυρίως, να δεσμεύονται είναι κάτι που δεν θα αρέσει σε πολλούς στη Δύση, τους οποίους θα αφορά προφανώς. Η Ρωσία λέγεται ότι διαπραγματεύτηκε σκληρά για την αποστολή στρατευμάτων. Δεν μιλάμε για μια υποτιθέμενη αναγνώριση του καθεστώτος της Κριμαίας, ή την επαναφορά της ρωσικής γλώσσας ως ισότιμη με την καζακική διάλεκτο ως προς τις υπηρεσίες του κράτους. Κάποιοι κάνουν λόγω για πλήρη αυτονομία των περιοχών που κατοικούνται από Ρώσους στην επικράτεια του Καζακστάν.      

Ακόμα και η εμπόλεμη Αρμενία έστειλε δυνάμεις, η δοκιμαζόμενη προ μηνών Λευκορωσία επίσης, το ίδιο έπραξαν Τατζικιστάν και Κιργιστάν και φυσικά η Ρωσία. Σε δυο μέρες σχεδόν από την έλευση της διεθνούς αυτής δύναμης η προσπάθεια αποσταθεροποίησης έληξε. Το Καζακστάν δεν θα είναι πλέον ίδιο. Σίγουρα. Η δυνατότητα του να συμμαχεί με όλους τελειώνει. Έχει διαλέξει πλέον. Η διαδικασία μετάβασης εξουσίας στην χώρα που ξεκίνησε με την παραίτηση του Ναζαρμπάγιεφ από τη θέση του προέδρου, δεν θα καταλήξει όπως φαίνεται να σχεδίαζαν κάποιοι δυτικής προέλευσης διεθνής δρώντες. Η Ισλαμική πίστη θα ακολουθήσει έναν άλλο τρόπο εξάσκησης του θρησκευτικού καθήκοντος, πιο κοντά στο πρότυπο που υπάρχει στη Ρωσία, και είναι πιο συμβιωτικός με τις υπόλοιπες θρησκείες, χωρίς επιβολή στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο πολιτικός χάρτης θα αλλάξει ξανά. Το μοντέλο που οι δυτικές χώρες υποστηρίζουν οποιονδήποτε εναντιώνεται. στην κεντρική εξουσία και απαιτούν τη ασυλία του από τον τοπικό νόμο, όπως γίνεται κατ΄ εξακολούθηση στη Ρωσία, έχει φτάσει στα όρια του. Αναγνωρίζοντας ότι τα γεγονότα είχαν μια τρομακτική ομοιότητα με τις επιχειρήσεις αλλαγής καθεστώτος που υποστηρίχτηκαν από τις ΗΠΑ κα τους συμμάχους τους σε διάφορες χώρες, τις λεγόμενες πολύχρωμες επαναστάσεις, το Καζακστάν είναι βέβαιο ότι θα αλλάξει τη συμπεριφορά του έναντι των υπευθύνων. Ο χαρακτηρισμός του προέδρου Τοκάγιεφ είναι σαφής και δεν επιδέχεται παρερμηνειών «…τρομοκρατικές συμμορίες που έχουν εκπαιδευτεί στο εξωτερικό…». Αυτό το εξωτερικό δεν μπορεί πλέον να νοείται ως σύμμαχος.     

 Η Τουρκία είναι εκτεθειμένη ανεπανόρθωτα σε αυτό που ήταν το σώμα, η καρδία και η ψυχή του τουρκικού κόσμου. Η προ καιρού διένεξη της με τη Ρωσία επ΄ αυτού δικαιώνει τελικά την τελευταία. Χωρίς την προνομιακή σχέση με το Καζακστάν η Τουρκία δεν θα μπορεί να επηρεάζει τους Ουιγούρους της Κίνας. Η αποδεδειγμένη πλέον εμπλοκή της στα επεισόδια σίγουρα θα παγώσει σε επίπεδο πολικού ψύχους τις σχέσεις της με το μεγάλο κράτος της στέπας. Αυτό με τη σειρά του θα επηρεάσει δυσμενώς και τις σχέσεις της με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής, κυρίως το Τουρκμενιστάν και το Ουζμπεκιστάν. Το «Στρατηγικό Βάθος» εισέρχεται σε τροχιά αποδρομής. Σε ένα ακόμα θέατρο πολεμικών συγκρούσεων η Τουρκία ήταν ευθυγραμμισμένη όπως φαίνεται με αυτό που λογίζεται ως δυτικά συλλογικά συμφέροντα, και σε αντιδιαστολή και σύγκρουση με τα Ρωσικά. Στην Ελλάδα υπάρχουν ακόμα κάποιοι που πιστεύουν ότι στο μόνο μέρος του πλανήτη που δεν θα ισχύσει το παραπάνω σχήμα είναι το Αρχιπέλαγος του Αιγαίου.

Η Ρωσία κατάφερε να αποδείξει, ξανά, ότι στηρίζει τους συμμάχους της. Θα πάει στη Σύνοδο Κορυφής έχοντας λήξει την κρίση «αντιπερισπασμού» στο Καζακστάν, αποδεικνύοντας την πολεμική της ετοιμότητα και αποτελεσματικότητα. Ο βαθμός ετοιμότητας της δείχνει ότι εννοεί μέχρι κεραίας τα λεγόμενά της προς τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αναφορικά με τη διεύρυνση του τελευταίου προς τα σύνορά της. Αν επιβεβαιωθούν και οι πληροφορίες περί αυτονομίας στις περιοχές διαμονής ρωσικών πληθυσμών δείχνει ότι δεν είναι διατεθειμένη να κάνει υποχωρήσεις ούτε σε συμμάχους. Έχοντας διδαχθεί από το παρελθόν της, αφήνει κατά μέρος λογικές μιας στρεβλής νοούμενης αλληλεγγύης. Ο CSTO είναι σίγουρο ότι έχει έρθει για να μείνει. Κάποιοι τον αναφέρουν ως το «Ρωσικό ΝΑΤΟ». Με τη διαφορά ότι το ΝΑΤΟ, των τριάντα χωρών, διεξάγει μακροχρόνιους, ατελείωτους πολέμους χωρίς να επιλύει τελικά κανένα πρόβλημα. Οι έξι χώρες του CSTO αντιμετώπισαν την απειλή σε δυο μέρες.